Bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm là gì?
Bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm được giải thích tại khoản 1 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 là sản phẩm bảo hiểm nhằm mục đích bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội.
Trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm thì những loại bảo hiểm nào là bắt buộc theo quy định hiện nay?
Trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm thì những loại bảo hiểm nào là bắt buộc theo quy định hiện nay, thì căn cứ theo khoản 1, khoản 2 Điều 4 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định:
1. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm bao gồm kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh tái bảo hiểm, nhượng tái bảo hiểm và các hoạt động có liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm bao gồm đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm, dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.
2. Kinh doanh bảo hiểm là hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô chấp nhận rủi ro của người được bảo hiểm, trên cơ sở bên mua bảo hiểm đóng phí bảo hiểm để doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô bồi thường, trả tiền bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
Theo đó có thể thấy bảo hiểm là một biện pháp dự phòng tài chính cho các chủ thể trước những rủi ro có thể xảy ra nhằm kiểm soát rủi ro, hạn chế tổn thất và đảm bảo an toàn cho nền kinh tế.
Với vai trò quan trọng nêu trên thì một số loại bảo hiểm sẽ phải bắt buộc mua theo Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 bao gồm:
(1) Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới;
(2) Bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc;
(3) Bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng;
(4) Bảo hiểm bắt buộc quy định tại luật khác đáp ứng quy định tại khoản 1 Điều 8 Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022.
Tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc có nghĩa vụ mua bảo hiểm bắt buộc và được lựa chọn tham gia bảo hiểm bắt buộc tại doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài được phép triển khai.
Doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài được phép triển khai bảo hiểm bắt buộc không được từ chối bán khi tổ chức, cá nhân đáp ứng đủ điều kiện mua bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật.
Theo đó những loại bảo hiểm bắt buộc hiện nay được quy định nêu trên nhằm đảm bảo lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội.
Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền từ chối bán bảo hiểm đối với các loại bảo hiểm bắt buộc trong các trường hợp nào?
Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền từ chối bán bảo hiểm đối với các loại bảo hiểm bắt buộc trong các trường hợp được quy định tại khoản 5 Điều 4 Nghị định 67/2023/NĐ-CP gồm:
(1) Đối với bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới:
Xe cơ giới hết niên hạn sử dụng theo quy định của pháp luật.
(2) Đối với bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc:
Cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ chưa được nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy theo quy định pháp luật.
Cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ không có biên bản kiểm tra an toàn về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan Công an có thẩm quyền hoặc biên bản kiểm tra đã quá 1 năm tính từ thời điểm lập đến thời điểm mua bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc.
Cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ đang bị tạm đình chỉ hoặc đình chỉ hoạt động do vi phạm quy định pháp luật phòng cháy và chữa cháy.
(3) Đối với bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng:
Bên mua bảo hiểm không đáp ứng đầy đủ điều kiện năng lực hoạt động xây dựng quy định tại Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Bên cạnh đó, chi phí mua bảo hiểm bắt buộc được quy định như sau:
– Đối với bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới và bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc: Bên mua bảo hiểm được tính chi phí mua bảo hiểm bắt buộc vào giá thành sản phẩm, dịch vụ hoặc chi phí hoạt động kinh doanh (đối với cơ sở sản xuất kinh doanh) hoặc vào chi thường xuyên (đối với cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức chính trị xã hội và các tổ chức khác).
– Chi phí mua bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng: Thực hiện theo quy định pháp luật về xây dựng và các quy định tại Nghị định này.
Thời hạn thanh toán phí bảo hiểm thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Đối với các hợp đồng bảo hiểm cho các công trình xây dựng thuộc các dự án đầu tư xây dựng quy định tại Nghị định 50/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 37/2015/NĐ-CP quy định chi tiết về hợp đồng xây dựng, doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm thỏa thuận thời hạn thanh toán phí bảo hiểm ghi trong hợp đồng bảo hiểm và không chậm hơn tiến độ thanh toán của hợp đồng xây dựng.
Trong mọi trường hợp, thời hạn thanh toán phí bảo hiểm không được vượt quá thời hạn bảo hiểm.