Kiểm soát chất lượng kiểm toán là gì?
Ngày 04 tháng 3 năm 2024, Kiểm toán nhà nước đã ban hành Quyết định 477/QĐ-KTNN 2024 thay thế Quyết định 1694/QĐ-KTNN 2020 về Quy chế Kiểm soát chất lượng kiểm toán của Kiểm toán nhà nước.
Theo Điều 3 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 477/QĐ-KTNN 2024 giải thích rõ về kiểm soát chất lượng kiểm toán như sau:
Giải thích từ ngữ
Kiểm soát chất lượng kiểm toán: Là hoạt động kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm toán trong các giai đoạn của cuộc kiểm toán theo Quy trình kiểm toán của KTNN nhằm đảm bảo chất lượng kiểm toán; ngăn ngừa, phát hiện và khắc phục các sai phạm, hạn chế trong hoạt động kiểm toán, kiểm tra thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.
Như vậy, kiểm soát chất lượng kiểm toán là hoạt động mang tính bắt buộc theo Quy trình kiểm toán của Kiểm toán nhà nước (sau đây gọi là KTNN), có ý nghĩa quan trọng đối với việc nâng cao giá trị các kết luận, kiến nghị kiểm toán.
Tại sao phải thực hiện kiểm soát chất lượng kiểm toán?
Căn cứ tại Điều 4 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 477/QĐ-KTNN 2024 quy định mục đích kiểm soát chất lượng kiểm toán như sau:
– Đảm bảo việc tuân thủ pháp luật, chuẩn mực KTNN, Quy trình kiểm toán của KTNN, hướng dẫn kiểm toán, mẫu biểu hồ sơ kiểm toán, Quy chế tổ chức và hoạt động của Đoàn KTNN, Kế hoạch kiểm toán được duyệt và các quy định khác có liên quan trong quá trình tổ chức, quản lý, thực hiện các cuộc kiểm toán của KTNN.
– Phát hiện và chấn chỉnh kịp thời những hạn chế, tồn tại trong tổ chức, quản lý, thực hiện hoạt động kiểm toán, củng cố chặt chẽ bằng chứng kiểm toán, củng cố cơ sở pháp lý cho các kết quả kiểm toán, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các trường hợp bỏ sót kết quả, góp phần nâng cao chất lượng và giảm thiểu rủi ro kiểm toán.
– Đảm bảo chất lượng kiểm toán và chất lượng của Báo cáo kiểm toán, tăng cường tính hiệu lực của kết luận và kiến nghị kiểm toán, tính minh bạch, sự tin cậy đối với hoạt động kiểm toán của KTNN.
– Phát hiện những bất cập để đề xuất sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hệ thống chính sách, quy định về kiểm toán và kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN.
Như vậy, việc kiểm soát chất lượng kiểm toán nhằm mục đích đảm bảo việc tuân thủ, thực hiện quy định pháp luật về KTNN, phát hiện và kịp thời điều chỉnh những hạn chế, bất cập góp phần đảm bảo chất lượng, hiệu quả của hoạt động kiểm toán của KTNN.
Việc kiểm soát chất lượng kiểm toán phải đáp ứng nguyên tắc gì?
Căn cứ theo Điều 7 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 477/QĐ-KTNN 2024 quy định các nguyên tắc kiểm soát chất lượng kiểm toán như sau:
– Tuân thủ pháp luật, Luật KTNN, Quy trình kiểm toán của KTNN, Hệ thống Chuẩn mực KTNN và các quy định của KTNN.
– Kiểm soát thường xuyên, liên tục toàn bộ hoạt động kiểm toán của các cuộc kiểm toán trong mỗi giai đoạn theo Quy trình kiểm toán của KTNN.
– Việc tổ chức, thực hiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán của Tổng Kiểm toán nhà nước và Kiểm toán trưởng có thể áp dụng kết hợp các hình thức kiểm soát chất lượng kiểm toán nêu tại khoản 4 Điều 3 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 477/QĐ-KTNN 2024 cho phù hợp với yêu cầu quản lý, tính chất của cuộc kiểm toán.
– Đảm bảo trung thực, khách quan, kịp thời.
Như vậy, hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán phải đáp ứng 4 nguyên tắc này.
Có các hình thức kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN nào?
Căn cứ khoản 4 Điều 3 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 477/QĐ-KTNN 2024 nêu rõ các hình thức kiểm soát chất lượng kiểm toán của KTNN như sau:
– Giám sát hoạt động kiểm toán đối với Đoàn kiểm toán: Là hoạt động kiểm tra, đánh giá hồ sơ kiểm toán gửi về Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán (viết tắt là Vụ CĐ&KSCLKT) và đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán theo quy định và kiểm tra, soát xét các ghi chép của KTVNN trên nhật ký kiểm toán (viết tắt là NKKT) điện tử mà không trực tiếp làm việc với Đoàn kiểm toán.
– Kiểm soát việc tổ chức thực hiện kiểm soát chất lượng kiểm toán của Kiểm toán trưởng: Là hoạt động kiểm tra, đánh giá việc tổ chức thực hiện công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán của Kiểm toán trưởng theo các quy định về kiểm soát chất lượng kiểm toán, được Vụ CĐ&KSCLKT thực hiện theo chức trách, nhiệm vụ được Tổng Kiểm toán nhà nước giao.
– Kiểm soát chất lượng kiểm toán trực tiếp đối với Đoàn kiểm toán: Là việc kiểm tra, đánh giá hoạt động kiểm toán của Đoàn kiểm toán trong các giai đoạn của cuộc kiểm toán theo Quy trình kiểm toán, được thực hiện đồng thời với hoạt động kiểm toán của Đoàn kiểm toán.
– Kiểm soát chất lượng kiểm toán đột xuất: Là hoạt động kiểm tra, đánh giá chất lượng hoạt động kiểm toán không thuộc kế hoạch kiểm soát chất lượng kiểm toán năm (viết tắt là kế hoạch kiểm soát năm), được thực hiện theo yêu cầu quản lý và điều hành hoạt động kiểm toán của Tổng Kiểm toán nhà nước hoặc của Kiểm toán trưởng.
– Kiểm soát hồ sơ sau khi phát hành Báo cáo kểm toán: Là hoạt động kiểm tra, đánh giá việc tuân thủ các quy định của KTNN đối với hồ sơ kiểm toán và hồ sơ kiểm soát chất lượng kiểm toán theo các giai đoạn của cuộc kiểm toán đến khi Báo cáo kiểm toán được phát hành.
Theo đó, từ năm 2024 hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán sẽ được thực hiện theo 5 hình thức trên.